اهمیت ابزارهای تخصصی برای تکنسین‌های فیبر نوری

در دنیای امروزی نقش اینترنت پرسرعت و ارتباطات بدون وقفه به هدف انتقال داده‌، آن هم به‌صورت ایمن، جزو نیازهای حیاتی محسوب می‌شود. در این راستا فناوری فیبر نوری می‌تواند یک پایه و ستون محکمی باشد که شبکه‌های ارتباطی را به‌هم متصل می‌کند. این فناوری با داشتن توانایی بالا در انتقال داده‌ها، آن هم در حجم عظیم، زیرساخت بسیاری از خدمات دیجیتال محسوب می‌شود. اما در این راستا تکنسین‌های فیبر نوری برای آن که بتوانند این سیستم را راه‌اندازی کنند و یا حتی به نگهداری و تعمیر آن بپردازند، باید از ابزارهای خاصی استفاده کنند. به‌همین منظور تصمیم گرفتیم تا به معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری بپردازیم.

 با توجه به آن که ماهیت فیبر نوری بسیار دقیق و حساس است، برای نصب، راه‌اندازی و حتی نگه‌داری و تعمیر آن باید از ابزارهای پیشرفته، حرفه‌ای و استاندارد استفاده کرد، این امر یک مزیت نیست بلکه در اجرای اصولی کار بسیار ضروری است. این ابزارها در فعالیت‌های مختلفی نظیر عملیات برشکاری، تست و عیب‌یابی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 انواع ابزارهای مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری

ابزارهای مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری به‌طورکلی به چهار دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود که هرکدام نقش مهمی در مراحل مختلف نظیر نصب، نگهداری، تست و راه‌اندازی شبکه فیبرنوری دارند. یکی از انواع این ابزارها تست و اندازه‌گیری فیبر نوری هستند که به بررسی کیفیت سیگنال، تشخیص خطا، شکست و افت در کابل فیبر نوری کمک می‌کنند. از دیگر موارد ابزارهای اتصال و جوش بوده که برای اتصال دائمی یا موقتی تارهای فیبر نوری با کمترین افت سیگنال مورد استفاده قرار می‌گیرند. سومین دسته‌ای که باید در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری به آن اشاره داشت ابزارهایی برای برش و آماده‌سازی فیبر نوری هستند که به هدف برش، لخت کردن پیش ‌از جوشکاری و اتصال به کار می‌روند. هم چنین برای پشتیبانی و نگهداری ‌هم انواع ابزارها به هدف تمیزکاری و افزایش ایمنی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

داشتن دقت بالا در ساخت این لوازم باعث شده تا خطا به حداقل میزان ممکن برسد و حتی در شرایط دشوار محیطی مثل رطوبت زیاد، گرد و غبار یا دمای بالا هم عملکرد بسیار مناسبی از خود نشان دهند. در کنار این موارد استفاده از ابزارهای تخصصی منجر به افزایش سرعت اجرای پروژه‌ها و همچنین کاهش خطاهای انسانی می‌شود و درنهایت هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری در بلندمدت را هم کم می‌کند. هر تکنسین حرفه‌ای با توجه به نوع پروژه و یا فاکتورهای دیگر نظیر شرایط محیطی نیاز دارد که ترکیبی از این ابزارها را به‌کار گیرد تا بتواند با دقت بالا و همچنین بیشترین ایمنی و سرعت، وظایف خود را عملی کند.

 تجهیزات تست و ابزارهای کلیدی

 دستگاه OTDR (Optical Time-Domain Reflectometer)

در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری در ابتدا به بررسی تجهیزات تست و ابزارهای کلیدی می‌پردازیم. یکی از آن‌ها دستگاه OTDR است. این دستگاه جزو پیشرفته‌ترین تجهیزات در تست و تحلیل کابل‌های فیبر نوری محسوب می‌شود. عملکرد آن هم بدین صورت است که با ارسال پالس‌های نوری به داخل فیبر و همچنین تحلیل بازتاب برگشتی از نقاط مختلف، می‌تواند اطلاعات بسیار دقیقی در اختیار تکنسین قرار دهد.

 به کمک این دستگاه می‌توان محل دقیق شکستگی‌ها، کانکتورهای معیوب و یا حتی جوش‌های نامناسب را با دقت بسیار بالایی پیدا کرد. این دستگاه برای تکنسین‌ها جزو حیاتی‌ترین و اصلی‌ترین دستگاه‌ها محسوب می‌شود و در مراحل بررسی کیفیت اتصال و راه‌اندازی، حضور آن ضروری است.

 خود دستگاه OTDR  هم در مدل‌های مختلفی در بازار موجود بوده که با توجه به نوع پروژه، حساسیت کار و دیگر فاکتورها می‌توان انواع مختلف آن‌ها را تهیه کرد. بر حسب حرفه‌ای یا ساده بودن دستگاه به انواع زیر تقسیم بندی می‌شود:

• OTDR تک حالته (Single Mode OTDR)
• OTDR چندحالته (Multi Mode OTDR)
• OTDR ترکیبی (Single & Multi Mode)
• Mini یا  Handheld OTDR
• Smart OTDR یا OTDR هوشمند

 دستگاه فیوژن

 دومین دستگاه که در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری بررسی می‌کنیم دستگاه فیوژن فیبر نوری بوده که برای اتصال دائمی دو تار فیبر نوری با دقت بالا و کمترین میزان افت سیگنال مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه به کمک قوس الکتریکی، دو سر تار فیبر نوری که برای اتصال آماده است را در دمای بالا ذوب کرده و به یکدیگر جوش می‌دهد.

فیوژن‌ها به دوربین‌هایی با دقت بالا مجهز هستند که هدف آن‌ها تراز کردن تارها و سیستم‌هایی برای تحلیل کیفیت جوش و است. جوش‌هایی که به کمک این دستگاه ایجاد می‌شوند مقاومت فیزیکی بسیار بالایی داشته و کمترین انعکاس نور در در آن‌ها دیده می‌شود، به‌همین منظور جزو ابزارهای حرفه‌ای برای استفاده در شبکه‌های فیبر نوری به شمار می‌روند.

 دستگاه کلیور

کلیور هم یکی دیگر از مواردی است که باید در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری به آن اشاره داشت. این دستگاه برای برش صاف و کامل تارهای فیبر نوری با زاویه 90 درجه مورداستفاده قرار می‌گیرد. این برش جزء مراحل حیاتی پیش ‌از جوش فیوژن است، چرا که سطح کار باید کاملاً صاف و بدون زاویه باشد. کلیورها معمولاً دارای تیغه‌های فولادی با دقت نانومتر بوده که در هر برش، لبه‌ای کاملاً تمیز و یکنواخت و صاف ایجاد می‌کنند. حتی برخی از مدل‌های آن‌ هم امروزه به سیستم جمع‌آوری ضایعات و یا شمارنده‌ برش مجهز هستند که کار را برای تکنسین‌ها راحت‌تر کرده‌است.

منبع نور نوری

 از دیگر مواردی که باید در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری برای تست و ارزیابی عملکرد فیبر نوری نام برد، منبع نوری است. این منبع با تولید سیگنال نوری پایدار و دقیق با طول موج مشخص برای بررسی و سنجش کیفیت انتقال در مسیر فیبر استفاده می‌شود.

منبع نوری می‌تواند در طول موج‌های رایج همچون 850 ، 1300 ، 1310 و 1550 نانومتر کار کند که متناسب با نوع فیبر که تک‌حالته است یا چندحالته، انتخاب می‌شود. نور ارسالی توسط منبع به داخل فیبر ثابت و بدون نویز بوده که امکان شناسایی شکست، تضعیف زیاد یا افت شدید سیگنال را فراهم می‌کند.

قلم VFL (Visual Fault Locator)

این قلم که با نام مکان یاب خطای نوری هم شناخته می‌شود، جزو ابزارهای قابل‌حمل و سریع به هدف تشخیص عیوب ظاهری در کابل فیبر نوری به شمار می‌رود. نحوه عملکرد آن هم بدین صورت است که با انتشار نور لیزری مادون قرمز به داخل کابل، به‌خوبی می‌تواند انواع شکستگی، خم شدگی‌های شدید، جوش‌های ناقص یا کانکتورهای آسیب‌دیده را پیدا کند. هنگامی‌که  قسمتی از کابل نشتی پیدا کند، تکنسین به کمک این قلم به‌سرعت محل را تشخیص می‌دهد. این قلم در کنار دستگاه OTDR، نقشی مکمل ایفا کرده و برای بررسی نهایی پس ‌از انجام اتصال بسیار مفید است.

 پاورمتر فیبر نوری

 پاورمتر فیبر نوری هم از دیگر ابزارهای بسیار کارآمد در معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری بوده که برای اندازه‌گیری توان نوری عبوری استفاده می‌شود. این دستگاه اطلاعات دقیقی از تلفات درطول مسیر فیبر نوری نشان داده و خروجی آن به‌طور عددی برحسب میلی وات و یا dBm است. مدل‌های جدید آن هم دارای صفحه نمایش‌های دیجیتال، قابلیت تنظیم طول موج و یا حتی حافظه برای ذخیره اطلاعات هستند.

 ابزارهای تخصصی نصب و نگهداری فیبر نوری

استریپر

در ادامه بررسی و معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری، به دستگاه‌هایی که در زمینه نصب و نگهداری مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم. یکی از این ابزارها استریپر بوده که برای برداشتن لایه‌های مختلف پوشش محافظ فیبر نوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. به کمک که این وسیله هیچ‌گونه آسیب به هسته فیبر نوری وارد نشده و امکان جداسازی دقیق و مطمئن فراهم می‌شود. این ابزار مدل‌های مختلفی دارد که برخی از آن به شرح زیرند:

• استریپر سه‌کاره : ابزار چندکاره برای لخت کردن کابل در چند مرحله
• استریپر دسته آسان : قابلیت جداسازی ژاکت بیرونی، بافر ۹۰۰ میکرومتر و پوشش ۲۵۰ میکرومتری
• ژاکت استریپر : بریدن ژاکت کابل‌های ضخیم‌ ۴.۵ تا ۲۵ میلی‌متر به همراه تیغه چرخان برای جداسازی ژاکت خارجی.
• استریپر یونیورسال: برداشتن ژاکت انواع کابل‌های دایره‌ای و تخت با تیغه قابل تنظیم
• سیکلوپ استریپر خودکار: برای جدا کردن غلاف بیرونی کابل تا قطر ۱۱ میلی‌متر بدون نیاز به تنظیمات دستی

لوز بر فیبر نوری

این وسیله به هدف برش روکش و محافظ پلاستیکی در کابل‌های لوز تیوپ مورداستفاده قرار می‌گیرد که به کمک آن می‌توان دسترسی راحت‌تر به تارها داشت.

 کابل بر

قیچی‌های برش به‌طور تخصصی جهت بریدن کابل‌های فیبر نوری بدون آن که آسیبی به تارها وارد شود مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزار با داشتن تیغه‌ای تیز و همچنین دقت بسیار بالا می‌تواند برشی کاملاً تمیز و ایمن ایجاد کند.

کریمپ فیبر نوری

به هدف پوشش و محافظت از محل فیوژن فیبر نوری، می‌توان از انواع کریمپ استفاده کرد. این کریمپ‌ها در رنگ‌ها و اندازه های مختلفی در بازار موجود هستند.

 تمیز کننده‌های فیبر نوری

ابزارهایی نظیر دستمال بدون پرز و  قلم‌های تمیزکننده با هدف پاک‌سازی کانکتورها و جلوگیری از افت سیگنال مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند محل اتصال را تمیز کرده تا انتقال داده با سرعت بسیار بالا و کیفیت عالی انجام شود.
ابزارهای عمومی مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری

در کنار مواردی که برای معرفی ابزار مورد نیاز تکنسین‌های فیبر نوری نام بردیم، ابزارهای عمومی متنوع دیگری هم هستند که حضور آن‌ها برای نصب یا تعمیر ضروری است. در اینجا جدولی از مهم‌ترین ابزارهای عمومی را مشاهده می‌کنیم.