در هر شبکه اینترنتی که براساس فیبر نوری باشد، با توجه به معماری و همچنین محیط نصب یا دیگر مشخصه‌ها، نوع کابل فیبر نوری تعیین می‌شود. با توجه به عواملی نظیر احتمال آتش‌سوزی، رطوبت بالا، آسیب‌های فیزیکی و…، نمونه‌های مختلفی از کابل‌های فیبر نوری طراحی شده‌اند که شامل تایت بافر، لوز تیوب و مدل‌های دیگر هستند. در این محتوا اما به طور ویژه به پاسخ این سوال که لوز در فیبر نوری چیست می‌پردازیم.
لوزها به خاطر مقاومت بالا در مقابل شرایط سخت محیطی جزء پرکاربردترین انتخاب‌ها برای استفاده در فضای بیرونی به شمار می‌روند. در مبحث فیبر نوری، لوز به لوله محافظی گفته شده که فیبرهای نوری داخل آن قرار می‌گیرد تا در مقابل شرایط سخت محیطی مثل تغییرات دمایی، گرد و غبار و رطوبت محافظت شوند. این ساختار از پلیمرهای مقاوم مثل نایلون تشکیل شده که نقشی بسیار مهم در افزایش دوام و کارایی کابل فیبر نوری ایفا می‌کند.
در لوز تیوب، فیبرها به صورت آزاد داخل لوله قرار می‌گیرند که این طراحی ضمن کاهش فشار مکانیکی، باعث انعطاف‌پذیری کابل‌ها هم می‌شود. همچنین در پاسخ به سؤال لوز در فیبر نوری چیست باید به این مسئله اشاره داشت که لوز ضمن محافظت فیزیکی، باعث بهبود عملکرد الکتریکی کابل هم می‌شود. چرا که به عنوان یک عایق مؤثر، از تداخلات الکترومغناطیسی و همچنین افت سیگنال ناشی از عوامل خارجی در فیبرهای نوری جلوگیری می‌کند. فضای داخلی لوز هم با اجراء یا مواد ضد آب پر شده تا ضمن جلوگیری از نفوذ رطوبت، طول عمر کابل افزایش پیدا کند.
ساختار و اجزاء کابل لوز فیبر نوری
فیبرهای نوری روکش شده
اما در بررسی لوز در فیبر نوری خوب است به این مسئله که اجزای لوز در فیبر نوری چیست هم بپردازیم. یکی از اجزا، فیبرهای نوری روکش شده یا همان Coated Optical Fibers هستند که داخل کابل قرار می‌گیرند و با روکش محافظت می‌شوند. این فیبرها قطر ۲۵۰ میکرومتر دارند و روکش آن‌ها از جنس آکریلیک یا مواد مشابه است که از فیبرها در مقابل انواع آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کند. علاوه بر این انعطاف‌پذیری هم به وجود می‌آورد.
لوله های لوز تیوب
فیبرهای نوری گفته شد در داخل لوله‌های لوز تیوب قرار می‌گیرند که این لوله‌ها از پلاستیک مقاوم ساخته می‌شوند. قطر لوله ها متفاوت است و به گونه‌ای بوده که فیبرها به راحتی در آن قرار بگیرند و همچنین فضای آزاد داشته باشند. این ویژگی باعث کاهش فشار مکانیکی روی فیبرها می‌شود. نقش دیگر لوله‌های لوز جلوگیری از انبساط و انقباض فیبرها در مقابل تغییرات دمایی است.
ژل ضد آب
دیگر قسمت از لوز در فیبر نوری، ژل ضد آب بوده که فضای داخلی لوله‌های لوز تیوب را پر می‌کند. این ژل مانع نفوذ رطوبت و آب به فیبرهای نوری شده و از آسیب به آن‌ها جلوگیری خواهد کرد. همچنین نقش دیگر این ژل ضربه‌گیری است و از آسیب‌های مکانیکی که احتمال دارد وارد شود جلوگیری می‌کند. در برخی از مدل‌ها به جای استفاده از این ژل از نوارهای ضدآب استفاده می‌شود.
عضو مرکزی تقویت‌کننده
از دیگر مواردی که در بررسی اجزای لوز در فیبر نوری چیست باید به آن اشاره داشت، عضو مستحکم یا همان Central Strength Member در قسمت مرکزی آن است. این عضو، تیوب‌های حاوی فیبر نوری را احاطه کرده و از مواد مقاومی مانند فایبرگلاس یا استیل ساخته می‌شوند. از دیگر اهداف استفاده از آن‌ها می‌توان به افزایش استحکام کابل، جلوگیری از شکستگی و محافظت در مقابل انواع تنش‌های کششی و خمشی اشاره داشت.
الیاف آرامیدی
الیاف آرامیدی که با نام کولار هم شناخته می‌شوند، در ساختار کابل لوز نقش عامل افزایش دهنده استحکام کششی را ایفا می‌کنند. این الیاف اجازه می‌دهند که کابل تحت کشش های بالا، بدون هیچ گونه آسیب به فیبرهای داخلی، عملکردی درست و صحیح داشته باشد.
نوار باز شونده
یک قسمت از کابل شامل رشته‌های مقاوم است که در زیر روکش خارجی کابل قرار دارد. این نوار برای باز کردن راحت‌تر کابل طراحی شده و به تکنسین‌ها و افراد نصاب اجازه می‌دهد که بدون آسیب به اجزای داخلی بتوانند روکش کابل را جدا کنند.
روکش خارجی
دیگر موردی که در پاسخ سؤال اجزا لوز در فیبر نوری چیست باید به آن اشاره داشت، روکش خارجی است. این لایه محافظ از کابل در مقابل عوامل محیطی همچون گرد و غبار، رطوبت، نور خورشید، مواد شیمیایی و ضربه محافظت می‌کند. روکش های خارجی را معمولاً از جنس پلاستیکی مانند پلی اتیلن یا پلی وینیل کلرید می‌سازند و همچنین برای استحکام و مقاومت بیشتر آن را به حالت دو لایه قرار می‌دهند.
لایه ضد جونده
در برخی مناطق برای جلوگیری از جویده شدن کابل توسط جوندگان، یک پوشش فلزی محافظ در کابل لوز قرار می‌دهند. حضور این پوشش معمولاً در مناطق جنگلی اهمیت بسیاری دارد.
لوز در فیبر نوری
انواع کابل لوز تیوب فیبر نوری
کابل سنترال لوز تیوب
در ادامه بررسی آن که لوز در فیبر نوری چیست، خوب است که به معرفی انواع آن بپردازیم. مورد اولی که به آن اشاره می‌کنیم کابل Central Loose Tube است. این کابل از یک لوله محافظ مرکزی تشکیل شده که توانایی آن را دارد ۲۴ فیبر نوری را داخل خود جای دهد. Central Loose Tube به دلیل داشتن طراحی جمع و جور و اقتصادی، یک گزینه مناسب برای پروژه هایی که به تعداد فیبر پایین‌تر نیاز دارند است. این نمونه نسبت به دیگر مدل‌ها مانند مالتی لوز فضای کمتری اشغال کرده و همچنین هزینه اقتصادی‌تری دارد. علاوه بر این، مواد مصرفی که برای نصب آن به کار می‌رود هم پایین‌تر است. اما خود این کابل هم در دو مدل اصلی ارائه می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
- سنتررال لوز تیوب با پوشش LSZH : این مدل از روکش بدون هالوژن کم دود تشکیل شده که در محیط‌های داخلی و یا جاهایی که احتمال آتش‌سوزی بالا است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سنترال لوز تیوب با پوشش PE : نمونه PE هم دارای روکش پلی‌اتیلن بوده که برای استفاده در محیط‌های بیرونی یا شرایط جوی سخت، مناسب‌تر است، چرا که مقاومت بالایی در مقابل رطوبت و خورشید از خود نشان می‌دهد.
کابل مالتی لوز تیوب
از دیگر انواع کابل‌های لوز می‌توان به نمونه Multi Loose Tube آن اشاره داشت که از چندین تیوب مستقل تشکیل شده که هرکدام فیبرهای نوری مختلف را داخل خود قرار می‌دهند. این طراحی اجازه می‌دهد که تعداد بیشتری از فیبرها در کنار هم قرار بگیرند و عملاً برای کاربردهای زیرساختی گسترده و یا انتقال داده در فواصل طولانی به کار می‌رود.
نمونه مالتی بدین صورت است که کابل‌ها به دور یک هسته مرکزی مقاوم پیچیده شده‌اند. این ساختار باعث افزایش استحکام مکانیکی و همچنین کاهش فشار بر روی فیبرها می‌شود. خود این نمونه هم مانند نمونه سنترال، به دو مدل با پوشش LSZH و با پوشش PE در بازار موجود است.
کابل لوز تیوپ رشته ای
در ادامه بررسی آن که انواع لوز در فیبر نوری چیست، به بررسی کابل رشته‌ای آن می‌پردازیم. این نوع کابل غیرفلزی در محیط‌هایی که تداخلات الکترومغناطیسی بالا است و یا مسافت‌های طولانی به کابل کشی نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل به دلیل داشتن انعطاف‌پذیری بالا و استحکام مکانیکی مناسب برای نصب های هوایی و یا قرارگیری در داکت گزینه بسیار مطلوبی است. همچنین با داشتن هسته مرکزی از جنس پلاستیک تقویت شده مقاومت خیلی خوبی در مقابل کشش و فشار دارد. در کنار این موارد غلاف بیرونی آن از مواد ضد آتش ساخته شده‌اند که ایمنی کار را افزایش می‌دهد.
انواع مدل‌های لوز براساس طراحی و کابل
کابل لوز تیوب هوایی و مقاوم در برابر آب (GYXTW)
در کنار سه مدل قبلی که در معرفی انواع لوز در فیبر نوری چیست به آن ها اشاره کردیم، مدل‌های خاصی هم داریم که با توجه به نوع کاربرد یا ساختار و محیط، مورد استفاده قرار می گیرند که اولین مدل آن نمونه GYXTW است. این نمونه برای نصب هوایی و فضاهای باز کاربرد دارد و از یک لایه فلزی تشکیل شده است. این لایه مقاومت کابل های فیبر نوری در مقابل ضربه را افزایش می‌دهد. همچنین این کابل از ترکیبات ضدآب پرشده که از نفوذ رطوبت جلوگیری می‌کند.
کابل سنترال لوز تیوب مقاوم در مقابل رطوبت(GYXTY)
این نمونه از ژل ضد آب داخلی تشکیل شده که از نفوذ آب جلوگیری می‌کند. از لحاظ ظاهر و طراحی و ساختار هم دارای دو مفتول فلزی موازی بود که استحکام کابل را افزایش می‌دهند. همچنین برای نصب در محیط‌های بیرونی و زیرزمینی بسیار مناسب است.
کابل لوز تیوب غیرفلزی برای شبکه‌های حساس (GYFXTY)
در بررسی نمونه‌های خاص لوز در فیبر نوری چیست، به معرفی لوز غیر فلزی می‌پردازیم. این نمونه برای محیط‌هایی با تداخلات الکترومغناطیسی بالا گزینه بسیار مناسبی است، چرا که از نگهدارنده پلاستیک مقاوم برای افزایش استحکام تشکیل شده و کاربرد آن در شبکه‌های توزیع فیبر نوری ارتباطات حساس است.
کابل مقاوم در مقابل صاعقه (GYFTY)
دیگر نمونه خاص از لوز در فیبر نوری نمونه مقاوم در مقابل صاعقه آن است که برای نصب بر روی دکل‌های برق به طور ویژه طراحی‌شده است. این کابل از الیاف آرامیدی تشکیل شده که از آسیب‌های مکانیکی و محیطی به فیبر جلوگیری می‌کند.
کابل لوز تیوب استرندد با زره آلومینیومی (GYTA)
این نمونه از یک لایه آلومینیومی برای مقاومت در مقابل رطوبت و خوردگی تشکیل شده و برای مسافت‌های طولانی و مناطق مطلوب گزینه بسیار مناسبی است.
کابل لوز تیوب مقاوم در مقابل صاعقه و فشار بالا(GYFTY53)
از دیگر موارد در پاسخ سوال انواع لوز در فیبر نوری چیست، می‌توان به نمونه GYFTY53 اشاره داشت که از دو لایه محافظ خارجی تشکیل شده که برای نصب در داکت‌هاو دفن مستقیم زیر خاک گزینه‌ای بسیار مطلوب و بادوام است.
و کابل مقاوم برای محیط‌های خشن (GYTA53)
این مدل از لوز در فیبر نوری از دو لایه پوشش فلزی تشکیل شده که کابل را در مقابل فشار و آسیب‌های محیطی مقاوم می‌سازد و برای دفن و قرارگیری مستقیم در داخل خاک یا محیط‌های مرطوب گزینه بسیار مناسبی است.
کابل لوز تیوب خود حمایت‌کننده
این نمونه هم دارای ساختار سبک و مقاوم برای نصب هوایی بوده و برای فواصل طولانی یا استفاده در داکت گزینه بسیار مناسبی است.
کابل لوز تیوب با محافظ فولادی
نمونه فولادی دارای ساختار ضد ضربه بوده که آن را برای استفاده در شرایط سخت ایده‌آل می‌سازد. همچنین به دلیل طراحی ویژه در مقابل رطوبت و ضربه و له‌شدگی هم مزایای مقاومتی خیلی خوبی از خود نشان می‌دهد.
مزایای استفاده از لوز در فیبر نوری چیست؟
اما در ادامه بررسی آن که لوز در فیبر نوری چیست به بررسی مزایای آن می‌پردازیم. استفاده از لوز باعث افزایش مقاومت و کارایی کابل ها شده و آن‌ها را در مقابل انواع شرایط محیطی محافظت می‌کند. این لوله‌ها، فیبرهای نوری را از هر گونه ضربه و فشار و کشش در امان می‌دارند و باعث افزایش طول عمر آن‌ها می‌شوند.
در کنار آن از دیگر مزایای لوز در فیبر نوری چیست می‌توان به نقش عایق الکترومغناطیسی آن اشاره داشت که از تأثیرات مخرب میدان‌های مغناطیسی و نویزهای محیطی بر روی کیفیت سیگنال جلوگیری می‌کند. یک مزیت مهم دیگر لوز مقاومت بالا در مقابل شرایط جوی نامساعد مانند رطوبت، گرد و غبار، تابش نور خورشید و تغییرات دمایی است که باعث می‌شود کابل ها برای نصب در فضای باز و محیط‌های سخت مناسب باشند. همچنین داشتن انعطاف‌پذیری و طراحی مناسب از تنش‌های مکانیکی بر روی فیبرهای نوری جلوگیری کرده و عملاً یک عملکرد پایدار و شبکه مطمئن فراهم می‌کند.